THE
SUMMIT TIMESPrzypomnienie tych faktów jest istotne - mówil ks. prof. Woznicki -
poniewaz w grudniu 1996 roku kosciól ten zostal ponownie otworzony i przekazany
do uzytku imigrantom slowianskim, w tym glównie z Polski, Chorwacji i Slowenii,
a proboszczem tej parafii etnicznej zostal ks. dr Czeslaw Rybacki z Towarzystwa
Chrystusowego dla Polonii.
W swoim wystapieniu ks. prof. Woznicki zacytowal wyjatek z artykulu
opublikowanego w wydawanym w pólnocnej Kalifornii, dwujezycznym, polsko-angielskim
kwartalniku "The Summit Times": "Przez dlugi czas polscy imigranci w San
Francisco oraz Bay Area nie mieli swojego kosciola. Wprawdzie utworzenie
Polskiej Misji Pastoralnej sw. Wojciecha w San Francisco w lutym 1976,
roku pozwolilo im na uczestnictwo w mszach swietych w jezyku polskim -
to jednak przez dlugi okres nie mogli oni sobie pozwolic na utrzymanie
kosciola, w którym mogliby byc objeci pelna obsluga duszpasterska. Misja
sw. Wojciecha byla pierwsza parafia etniczna w Stanach Zjednoczonych, jaka
zostala utworzona po przyjeciu przez krajowa konferencje katolicka "A Call
to Action" (Wezwanie do dzialania) w Detroit w 1976 roku, propozycji ks.
prof. Woznickiego w sprawie dostosowania opieki duszpasterskiej do potrzeb
imigrantów pochodzacych z róznych grup etnicznych, którzy z reguly sa rozrzuconi
na dosc duzej przestrzeni. Chodzilo o zapewnienie poszczególnym narodowosciom
ksiezy znajacych ich kulture i jezyk ojczysty w zaleznosci od potrzeb danej
spolecznosci. Zostalo to sformulowane w rezolucji krajowej konferencji
"A Call to Action", która stanowila:
"Poniewaz wierzacy z wielu spolecznosci etnicznych sa czesto rozrzuceni
na duzych przestrzeniach, dlatego formy opieki duszpasterskiej nad nimi
powinni byc dostosowane do ich potrzeb. Spolecznosci te powinny byc obslugiwane
przez kaplanów znajacych ich jezych ojczysty i kulture oraz posiadajacych
rozszerzone uprawnienia koscielne zgodnie z koncepcja kosciola lokalnego¹.
(Koncepca "kosciola lokalnego" jaka zostala sformulowana w dokumencie Sekretariatu
ds. Jednosci Chrzescijan, zatytulowany "Wspólpraca ekumeniczna na szczeblu
regionalnym, narodowym oraz lokalnym", oglo-szonym 22 lutego, 1975 roku.)"1
Przyjecie tej propozycji calkowicie zmienilo stosunek episkopatu ame-rykanskiego
do imigrantów, bowiem do tej pory episkopat ten byl przeciwny organizowaniu
parafii na zasadach etnicznych.
Dzisiaj juz nie wystarczaja - powiedzial ks. prof. Woznicki - parafie
terytorialne, czy majace zróznicowany charakter parafie personalne, które
sa organizowane dla poszczególnych grup, jak na przyklad, parafie akademickie
lub wojskowe. Ciagle nastepuje prze-mieszczanie i mieszanie sie kultur,
narodowosci i ras - co oddzialywuje zarówno na zycie w poszczególnych parafiach,
jak i na wszystkie grupy etniczne w Stanach. Sytuacja ta wymaga zaplanowania
oraz podjecia konkretnych akcji, które dostosowalyby dusz-pasterstwo do
zmienionych warunków. Bez nowych dzialan, bedzie konieczne zamykanie kosciolów
i likwidacja parafii, co juz nastapilo w takich miastach jak: Buffalo,
Boston, Chicago, Detroit czy San Francisco. I chociaz w San Francisco otwarto
ponownie kilka kosciolów, to jednak w zadnym z nich nie odtworzono parafii
w dawnym stylu:
- Kosciól All Hallows Church, który byl przeznaczony na duszpasterstwo
dla Samoatanczyków zostal kaplica pomocnicza dla parafii Our Lady of Lourdes.
Komentujac ten fakt ks. Kirk Ullery powiedzial: "Teraz bedzie tylko jedna
parafia, z dwoma domami modlitwy. Chcialem polaczyc te dwie kongregacje,
lecz ich style praktyk religijnych sa tak rózne."
- Budynki parafii Saint Joseph zostana przemianowane, i pod nazwa Saint
Joseph Village, beda sluzyly jako schronisko dla bezdomnych rodzin oraz
samotnych matek.
- Kosciól Saint Francis of Assisi wkrótce bedzie ponownie otworzony
jako ogólnonarodowa swiatynia sw. Franciszka.
- Kosciól Saint Thomas More stal sie kosciolem dla studentów z San
Francisco State University.
- Katolicy z zaburzeniami wzroku i sluchu z Saint Benedict Church znalezli
nowy dom w Saint Francis Xavier Church w Japantown, a teren nalezacy do
kosciola oraz kosciól zostaly sprzedane za 750 tys. dolarów w celu utworzenia
specjalnego funduszu przeznaczonego na potrzeby gluchych katolików.
- Kosciól Nativity Church zostal ponownie otworzony jako quasi parafia
dla Chroatów, Polaków i Slowenian.
Dobrze te sytuacje - stwierdzil ks. prof. Woznicki - przedstawil Don
Lattin w artykule opublikowanym San Francisco Chronicle, piszac m.in.:
"Koscioly sa czyms wiecej niz budynkami. Koncentruje sie w nich zycie spolecznosci
wyznajacych wspólna wiare oraz posiadajacych wspólna kulture. Te, które
posiadaja najsolid-niejsze podstawy - przetrwaja. Inne powoli beda zanikaly,
niezdolne do przeciwstawienia sie sygnalom za-powiadajacym nowe czasy czy
wiatrom przynoszacym zmiany." W nieco innym ujeciu przedstawia narastajace
zmiany J. Hector Crevecoer, który w swoich "Letters from an American Farmer"
(Listy amerykanskiego farmera) przewiduje stworzenie calkowicie nowego
amerykanskiego spoleczenstwa: "Tutaj, jednostki ze wszystkich narodów sa
przeksztalcane w nowa rase ludzka, której praca i powodzenie spowoduje
wielkie zmiany na calym swiecie."
Mieszkajac juz ponad trzydziesci lat w wielokulturowym San Francisco
- mówil ks. prof. Woznicki - mialem mozliwosc obserwowania z bliska tych
wielkich zmian jakie zachodzily zarówno w zyciu prywatnym, jak i spolecznym,
moich rodaków. Bylem takze swiadkiem niesamowitych przemian jakie zachodzily
w tym regionie w zyciu religijnym, zarówno na poziomie kulturalnym, jak
i subkulturowym, w kilku powojennych dekadach: beatników z lat piecdziesiatych,
hippisów z lat szescdziesiatych, ruchów gejowskich z lat siedemdziesiatych,
generacji "ja - ja" (me-me) z lat osiemdziesiatych czy ostatniego trendu
"dinkies" (double incom, no kids - podwójny dochód w rodzinie, bez dzieci).
Polscy imigranci podlegali tym trendom tak samo, jak kazda inna grupa etniczna
przybywajaca do Kalifornii.
Zachodzace zmiany, miedzy innymi demograficzne, stworzyly powazny problem
dla autorytetów koscielnych w Stanach i spowodowaly wykreowanie koncepcji
"kosciola lokalnego" zorientowanego na duszpasterstwo rozmaitych grup etnicznych.
Koncepcja ta jest w tym przypadku najwlasciwsza - mówil ks. prof. Woznicki
- poniewaz miedzy innymi kosciól lokalny:
- Nie jest okreslany ani wielkoscia danej spolecznosci ani nie posiada
granic terytorialnych, w ten sposób nie podlega ograniczenio administracyjnym
lub prawnym, jakie czesto sa narzucone przez scisle okreslone granice jednostek
koscielnych.
- Otwiera droge do ustanowienia zróznicowanych jednostek koscielnych
uwzgledniajacych narodowosc, tradycje oraz wartosci kulturalne poszczególnych
socjalno-religijnych spolecznosci.
- Prowadzi do wspólpracy pomiedzy róznymi koscielnymi jednostkami administracyjnymi,
jak parafie, dekanaty czy sasiadujace diecezje.
- Wytwarza nowe wiezi wspólnoty uwzgledniajace potrzeby religijne róznych
grup etnicznych.
- Zacheca oraz przygotowywuje grupy etniczne do organicznej integracji
w istniejace spoleczenstwo.
Dlatego - jak wykazuja nasze ostatnie doswiadczenia w San Francisco - wspólnota religijna moze posiadac rózne formy, w zaleznosci od potrzeb wiernych. Przykladem takiego zastosowania pojecia "kosciola lokalnego" moga byc dwie polonijne parafie w diecezjach San Francisco i San Jose. Proboszcz parafii sw. Alberta Chmielowskiego w San Jose obejmuje opieka takze Polaków zamieszkujacych na terenach diecezji Monterey, a proboszcz parafii sw. Wojciecha w San Francisco obejmuje opieka duszpasterska Polonie w diecezji Santa Rosa.
Wskazujac na fakt, ze w poczatkach Kosciola wspólnoty pierwszych chrzescijan
nigdy nie stanowily zuni-formizowanych wspólnot religijnych oraz ze ich
struktury organizacyjne byly ksztaltowane w zaleznosci od potrzeb danego
regionu, ks. prof. Woznicki zacytowal na zakonczenie swego wystapienia
obserwacje Nilsa A. Dahla:
"Jak mozemy zauwazyc, w kosciele pierwotnym nigdy nie istnial zuniformizowany
porzadek zycia religijnergo chrzescijan. Struktury i formy organizacyjne
- jak mozemy to zaobserwowac - nie byly te same w Jerozolimie, Antiochi,
Efezie, Koryncie i Rzymie. Charyzmatyczna i instytucjonalna obsluga duszpasterska,
kaplanska czy biskupia mogly wspólistniec lub mogly one byc laczone w rózny
sposób na tym samym terenie."
Przyjecie propozycji "kosciola lokalnego" przez krajowa konferencje katolicka w 1976 roku oznaczalo dla episkopatu amerykanskiego koniecznosc zmiany dotychczasowego stosunku wobec duszpasterstwa imigrantów oraz zapoczatkowalo szybki rozwój parafii etnicznych w Stanach. Pierwsza tego rodzaju parafia w USA, byla wlasnie Misja Pastoralna sw. Wojciecha w San Francisco.
Potrzeba nowego podejscia Kosciola do problemów nurtujacych emigrantów zostala podkreslona przez Ojca Swietego Jana Pawla II, który z okazji Swiatowego Dnia Migranta w 1995 roku, wydal specjalne oredzie, w którym napisal: "W Kosciele nikt nie jest obcy, a Kosciól nie jest obcy dla zadnego czlowieka w zadnym miejscu. Jako sakrament jednosci, a zatem znak i moc zespalajaca caly rodzaj ludzki, Kosciól jest miejscem, gdzie migranci zostaja rozpoznani i przyjeci jak bracia."