Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznajac, ze dla dobra panstwa i narodu
nalezy:
- budowac polska wolnosc i demokracje na fundamencie prawdy,
- oddac czesc bohaterom i osadzic przestepców,
- przezwyciezyc podzialy,
- przestrzec nowe pokolenia przed totalitaryzmem,
przedstawia ocene systemu komunistycznego w Polsce.
Dyktatura komunistyczna narzucona zostala Polsce przemoca, wbrew woli
narodu, przez Zwiazek Sowiecki i Józefa Stalina. Decyzje dotyczace Polski
zostaly podjete bez udzialu rzadu polskiego, a utrzymywanie po drugiej
wojnie swiatowej porzadku jaltanskiego odbywalo sie z naruszeniem podstawowych
praw i wolnosci, zwlaszcza prawa narodów i panstw do niepodleglosci i demokratycznego
rozwoju. Narzucony Polsce system wprowadzal model gospodarki oparty na
utopii i wyniszczajacy kraj. System ten utrzymywany przemoca, klamstwem
oraz groźba interwencji sowieckiej sluzyl zabezpieczeniu obcych interesów.
Odrzucamy i potepiamy ten system. Uznajemy Polska Zjednoczona Partie
Robotnicza za organizacje w najwyzszym stopniu, do konca odpowiedzialna
za trwanie i ksztalt systemu komunistycznego w Polsce, na którym ciazy
wiele zbrodni i przestepstw.
Przez caly czas istnienia PRL wystepowal podziemny i jawny opór przeciw
zniewoleniu i naruszaniu prawa do zycia i godnosci. Trwala praca spoleczenstwa,
które staralo sie przystosowac narzucone warunki do swych dazen i aspiracji.
Pomimo przeszkód tworzono materialna i duchowa kulture narodowa. Symbolami
sprzeciwu wobec zniewolenia byly zbrojny i cywilny opór w okresie powojennym,
Poznanski Czerwiec ¹56, Październik ¹56, Marzec ¹68, Grudzien ¹70, Czerwiec
¹76 oraz strajki 1980 roku, które zapoczatkowaly zwiazkowy i niepodleglosciowy
zryw "Solidarnosci".
Istotnym czynnikiem byla postawa Kosciola broniacego ludzkiej godnosci,
stojacego na strazy duchowej tozsamosci. Polacy bronili narodowego dziedzictwa,
religii i tradycji chrzescijanskiej oraz niezaleznej kultury. Dzieki tej
postawie i spolecznemu dazeniu do wolnosci mozliwe bylo powstanie w 1980
r. NSZZ "Solidarnosc". Wytrwalosc i solidarnosc doprowadzily do pokojowego
odbudowania Polski demokratycznej i niepodleglej.
Wszystkim, którzy przyczynili sie do odzyskania przez Polske wolnosci
i niepodleglosci, czesto za cene zycia, znoszac cierpienie, upokorzenia,
niewole, wygnanie i nedze, przesladowania i szykany, wszystkim tym, którzy
dobrze przysluzyli sie Ojczyźnie, w imieniu Polski dziekujemy.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uczyni wszystko, co mozliwe, aby wynagrodzic
krzywdy powstale w czasie komunistycznych rzadów. Uwazamy to za moralny
obowiazek i dlug zaciagniety wobec tych, którzy wolnosci nie doczekali.
Za niezbedne uwazamy ukaranie wszystkich winnych komunistycznych zbrodni
popelnionych w latach 19441989 na ziemiach polskich, w tym takze zdrajców
podejmujacych decyzje podporzadkowujace Polske obcemu mocarstwu, dzialajacych
przeciwko wolnosci, niepodleglosci i demokracji.
Narodowa debata o potepieniu komunizmu ukazala prawde o ustroju totalitarnym,
wszechobecnosci komunistycznego zla dotykajacego wszystkich, od zwyklego
obywatela po czlowieka wladzy. Niejednokrotnie cena awansu bylo pójscie
na kompromis z systemem. W oczach przyszlych pokolen obraz komunizmu nie
moze skladac sie tylko z bohaterów i ich przesladowców. Polsce potrzebna
jest prawda. Nie mozna wprowadzac zbiorowej odpowie-dzialnosci za przestepstwa,
ale nie chcemy tez zbiorowej nieodpowiedzialnosci.
Konieczna jest rzetelna ocena przeszlosci, uwzgledniajaca zlozonosc
ludzkich losów, jasno odrózniajaca dobro od zla. Odpowiedzialnosc indywidualna
ludzi systemu i odpowiedzialnosc formacji, która wspierala system, to dwie
zasadniczo rózne, ale powiazane ze soba sprawy. Ustrój Trzeciej Rzeczypospolitej
wylanial sie w miare cofania dyktatury, ale nie jest bez znaczenia kto,
kiedy i gdzie przyspieszal bieg wypadków.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podejmuje te uchwale w przekonaniu,
ze budowanie demokracji wymaga od nas rozliczenia przeszlosci i umocnienia
tych wartosci oraz zasad, dzieki którym Polska przetrwala czas zniewolenia.
Sprawiedliwosc, naprawianie krzywd, ukaranie winnych to podstawowe obowiazki
i jednoczesnie warunki funkcjonowania panstwa prawa.